1. Home
2. Verhaal

Hartelijk welkom / Herzlich Wilkommen/ Welcome/ Bienvenido aan boord bij rondvaartbedrijf Spaander Marina.

Tijdens de aankomende 60 minuten gaan we samen een rondvaart maken over de Gouwzee. Er wordt stil gestaan bij de rijke geschiedenis van Volendam en haar omliggende vissersdorpen.

1. Hotel Spaander

Wanneer u naar links kijkt, ziet u het beroemde hotel Spaander! De populariteit van het hotel gaat terug naar anno 1850, toen de Franse cultuur historicus Henry Havard een boek schreef over het hotel. Kunstenaars werden aangetrokken naar het dorp en verbleven in het hotel in ruil voor een schilderij. Tot op de dag van vandaag worden de muren van het hotel gesierd door deze kunstwerken. Het hotel speelt hierdoor nog steeds een enorme belangrijke rol in het toerisme.

2. De Dam

Wanneer u naar rechts kijkt, ziet u dat de voormalige sluis is vervangen door een dam. Deze dam genaamd de Vol-en-de-dam, is de plaats waar Volendam oorspronkelijk is ontstaan. Volendam en Edam vielen nog samen tot 1357. De stad Edam kreeg toen stadsrechten en mocht er een nieuwe verbinding naar de Zuiderzee gemaakt worden.

3. De haven en visserij

De haven, rechts, is van onschatbare waarde geweest voor de inwoners van Volendam. De visserij is tot op de dag van vandaag belangrijk voor de gemeenschap. De haven werd opgericht in 1661 en heeft sindsdien een belangrijke rol gespeeld in de ontwikkeling van de stad. Tijdens de Tweede Wereldoorlog bedachten de Volendammers een slim plan om hun haven te beschermen, ze lieten een botter zinken bij de uitgang van de haven. Helaas vergaten ze dat de rest van de vloot nog in de haven lag en dus niet meer kon uitvaren. Het plan was tevergeefs, want de Duitsers kwamen alsnog met parachutes uit de lucht om de stad binnen te vallen.

4. Nieuwjaarsbrand

Rechts ziet u Experience Volendam. Helaas is hier op januari 2001 een verschrikkelijke ramp geweest. Het pand herbergde 3 kroegen en op de eerste verdieping was café ’t Hemeltje gevestigd. Door het binnen afsteken van vuurwerk ontstond er brand in de dennentakken die aan het plafond hingen. Op het moment van de brand waren er ca. 600 mensen aanwezig, waarbij 14 mensen om het leven zijn gekomen en 241 gewonden vielen. Ter nagedachtenis aan deze tragische gebeurtenis is er een monument geplaatst in de dijk voor het pand.

5. Botterwerf

In het jaar 1894 werd er een scheepshelling gebouwd voor de reparatie en onderhoud van 252 botters, waarvan er momenteel nog maar 4 over zijn. Deze boten worden momenteel gerestaureerd en verbouwd bij de Botterwerf, welke zich aan uw rechterzijde bevindt in de Marina Haven.

6. De kwak en oude vissersboten

In de haven rechts ziet u een aantal oude vissersboten liggen. Sinds de middeleeuwen is de oude botter ontwikkeld tot de huidige kwak. De ‘Volendammer kwak’ is 16 bij 4,5 meter breed en een stuk groter dan een gewone botter. Onder de waterlijn bevinden zich gaten in de romp, waardoor de vissers dus verse vis konden vangen. Rond 1910 waren er nog 200 ‘kwakken’ in gebruik, tegenwoordig zijn er nog slechts 4.

Geloof

In de 16 e eeuw ontstond de reformatie en werd Holland, protestant. Echter, bleef Volendam vasthouden aan het katholicisme en raakte daardoor geïsoleerd. Dit zorgde echter ook voor een hechte gemeenschap en het behoud van veel tradities en gebruiken, zoals de kleding en het dialect. Dit is zelfs de grootste reden waarom Volendam bekend is geworden.

Omdat de Volendammers daarnaast katholiek waren mochten ze niet leren zwemmen, omdat ze hiervoor hun kleding moesten trekken. Helaas zijn er hierdoor kinderen in de haven verdronken tijdens het spelen op- en bij de boten.

7. Laatste watersnoodramp

Op 14 januari 1916 werd Volendam getroffen door de Watersnoodramp. Het dorp Volendam heeft een half jaar onder water gestaan, waardoor 75% van de woningen beschadigd raakte. Het water heeft op zijn hoogst 2,80 m boven zeeniveau (NAP) gestaan. De mensen die in de ondergelopen huizen woonden, werden eerst ondergebracht in boten en later in huizen op de dijk. In totaal waren er 1500 mensen die onderdak nodig hadden. Amsterdam was bereid om hen op te vangen, maar de pastoor was hier niet blij mee. Amsterdam had de wallen en was protestants, terwijl Volendam katholiek was. Dagelijks werd er eten en drinken vanuit Amsterdam naar Volendam gebracht, wat wel was toegestaan van de pastoor. Uiteindelijk vonden de mensen onderdak in de katholieke dorpen Blokker en Schermerhorn.

Volendams

Volendam is een bekend dorp vanwege de vele muziek, klederdracht, kaasboerderijen, toerisme en vis, maar ook vanwege de taal: Volendams. Deze taal is ontstaan doordat het dorp katholiek bleef in een overwegend protestants Holland. Het is een mix van 17 e -eeuws Oud Hollands/Frankrisch, vergelijkbaar met het Afrikaans dat in Zuid-Afrika wordt gesproken. Er zijn nog oude Friese woorden in de taal te vinden, zoals ‘Skol’ voor ‘school’ en ‘skaer’ voor schaar.

8. Stad Monnickendam

De monniken van het eiland Marken hadden een opslagplaats nodig op het vaste land. Zij bouwden een dam aan de overzijde en zo ontstond in de 14 de eeuw Monnickendam. Monnickendam ligt voor u (of aan uw rechterzijde). Monnickendam was geen vissersstadje maar een handelsstad. In 1355 kreeg Monnickendam stadsrechten en groeide het uit tot een welvarende stad door handel met de Oostzeelanden. Na 2 grote stadsbranden in 1499 en 1513 werd de stad grotendeels verwoest en is weer opgebouwd met stenen huizen. Na het afsluiten van de Purmer EE, EE of IJ betekende gewoon stromend water in Oud-Germaans. In 1622 was er geen directe verbinding meer en raakte het in verval. Er staan nog vele mooie monumentale panden in Monnickendam zoals de Weagh en de speeltoren.

9. IJsselmeer – Gouwzee

We varen over een stukje van het IJsselmeer dat ook wel de Gouwzee wordt genoemd. Achter ons ligt het Markermeer, dat zijn naam dankt aan het nabijgelegen plaatsje Marken. Toen de Romeinen naar Nederland kwamen, was er nog geen binnenmeer zoals het IJsselmeer. Het land bestond uit moerassen en veengebieden. Door overstromingen en het afgraven van veen ontstond er een groot binnenmeer, dat door de Romeinen ‘Mare Flevo’ werd genoemd, wat 'groot meer' betekent. Door het verdwijnen van land kwam er een doorgang naar de Noordzee en werd het een zoute zee die vanaf 1500 de Zuiderzee werd genoemd.

Muziek – Palingsound

Vroeger was het belangrijk om naamsbekendheid te krijgen bij de bekende radiostations zoals Veronica en Radio Caroline om je muziek aan de man te brengen. Om dit te bereiken brachten de mensen die verantwoordelijk waren voor de muziekgroepen van de Volendamse band De Cats hen een lekkernij: gerookte paling. Hierdoor kreeg de muziekstijl die daaruit voortkwam de naam Palingsound.

Folklore en kleding

Een belangrijk onderdeel van het toerisme in Volendam is de unieke kleding stijl. Miljoenen mensen zijn in de loop van de jaren op de foto gegaan in het zwarte Volendammer trouwkostuum. Zwarte kleding was in Nederland een symbool van rijkdom. De oudste afbeelding met daarop de typische Volendammer kleding komt uit 1806.

De mannen hadden een sieraad op hun kostuum waarin ze potpourri deden als geurverspreider tegen de stank of amber als afweer tegen ziektes en infecties, zogenaamde amberappeltjes of Pomander. De wintermuts van de mannen scheen van ongeboren lammetjes vel gemaakt te worden.

Het witte hoofddeksel ‘de hul’ haar naam heeft verkregen van het woord verhullen = bedekken.

10. (Schier)eiland Marken

Rechts of links (hangt af van hoe je vaart) ziet u Marken. Marken was vroeger een eiland dat in 1184 ontstond door het stijgen van de zeespiegel. Het was toen veel groter dan nu, maar de zee heeft grote stukken land meegenomen. In de 13e eeuw werd het eiland geschonken aan een groep Norbertijner monniken uit Friesland. Dankzij de monniken bestaat Marken nog, zij bouwden dijken en dammen. De natte grond kon alleen gebruikt worden voor veeteelt. De monniken werden in 1345 van Marken verjaagd omdat zij Friezen waren. In de 14e eeuw kwamen er steeds meer dijkdoorbraken en de bewoners van Marken gingen terpen bouwen, verhogingen van het land, die zij werven noemden. Deze werven werden buurtschappen waar hele families woonden. Vanaf halverwege de 17e eeuw bouwde men geen werven meer, maar houten huizen op palen. Veel van deze huizen zijn nog steeds te zien op Marken.

11. De Volendammer Visafslag

Voor u ziet u de Volendammer Visafslag, deze is in 1934 gebouwd. Volendam is al eeuwenlang hoofdleverancier van de vishandel op o.a. de Amsterdamse marken. In de 19 e eeuw was de visafslag het centrale punt waar iedereen kwam voor deze handel. De winst vanuit de volendammer visafslag werd aan de gemeenschap toebedeeld. Vanaf de jaren 90 werd de volendammer visafslag uit zijn functie verheven en dient het nu als toeristische trekpleister. Sinds de zomer van 2010 dient de visafslag o.a. als huisvesting voor de havenmeester.

12. Mariabeeld

Naast het havengat ziet u een Mariabeeld. In Volendam was een grote Mariadevotie. Na een bedevaart in 1952 ,die door een groep Volendammers werd gedaan naar Banneux in België, werd er een beeld geplaatst van Maria,Onze Lieve Vrouwe van Banneux. Dit beeld wat u ziet, wenste alle schippers een veilige vaart toe.